VTEC ย่อมาจากคำว่า Variable Valve Timing and Lift Electronic Control มันคือ ระบบวาล์วแปรผัน โดยภาษาช่างว่า ‘แคมกระดิก’ สำหรับหลักการทำงาน ก็ไม่ได้ยุ่งยากมากมาย หากแต่เป็นการแปรผันวาล์ว ไอดี ให้มีความสัมพันธ์กับรอบที่ใช้งาน โดยความพิเศษของ VTEC ก็คือ เพลาลูกเบียว 2 แบบ รวมเข้ากับสลักชิ้นเล็ก โดยทำหน้าที่ยึดกระเดื่องกับวาล์วเข้าไว้ด้วยกัน อีกทั้งยังทำงานในเวลาอันแตกต่างกันอีกด้วย โดยเพลาลูกเบี้ยวตัว 1 และ 3 นั้นจะทำงาน ในช่วงที่รอบต่ำจึงทำให้วาล์วเปิดน้อยแถมอากาศเข้าน้อยอีกต่างหาก ในส่วนของลูกกลางที่ทำงานรอบสูงดันกระเดื่องวาล์วซึ่งถูกสลักยึดเข้าไว้ด้วยกัน เพื่อให้วาล์วเปิดเยอะมากขึ้น ก็จะส่งผลทำอากาศก็เข้าไปเยอะมากขึ้น เพราะรอบที่สูงมากขึ้น ก็ต้องการอากาศเข้าไปเผาไหม้มากกว่าเดิม อธิบายในอีกรูปแบบหนึ่งก็คือ การที่รอบต่ำวาล์วจะเปิดน้อยเพื่อให้อากาศไหลเข้าไปในห้องเผาไหม้ อีกทั้งยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในรอบต่ำ ต่อมาเมื่อเปลี่ยนเป็นรอบสูง สลักตรงกลางก็จะถูกผลักออก นอกจากนี้ลูกเบี้ยวขนาดใหญ่ก็จะทำงาน พร้อมส่งผลให้วาล์วถูกเปิดมากขึ้น เพื่อให้อากาศสามารถไหลเข้าไปได้มากขึ้น เป็นการสร้างเสริมประสิทธิภาพในรอบสูงนั่นเอง
โดยเครื่อง VTEC ก็มีประวัติความเป็นมาค่อนข้างยาวนาน เริ่มจากเครื่องเทคยอดนิยมในตำนาน สายเลือด B-series ในช่วงยุคแรกๆ เช่น B16A หรือ B18C เป็นต้น สำหรับความสำคัญใน VTEC ยุคแรก เน้นเรื่องแรงม้าเป็นหลัก ทำให้Honda จึงได้มีการพัฒนา เครื่องยนต์ VTEC ใน Generation ที่ 2 ออกมา ก็คือ เครื่อง VTEC-E ตัว E ที่เพิ่มเติมเข้ามานั้น คือ ‘Economy’ แปลว่า VTEC-E ถูกผลิตออกมาด้วยความต้องการอื่น ซึ่งค่อนข้างเป็นเรื่องตรงกันข้ามกับ VTEC รุ่นแรก คือ VTEC-E มุ่งเน้นไปทางประหยัดน้ำมันมากกว่านั่นเอง สำหรับหลักการทำงานของ VTEC-E ก็ไม่ค่อยแตกต่างกับ VTEC ตัวก่อนสักเท่าไหร่ นั่นก็คือ การทำงานจากการใช้เพลาลูกเบี้ยว 2 ชุด หากแต่มีการเปลี่ยนเป็นวิธี เปิด – ปิดวาล์วไอดีแทน ในรอบต่ำวาล์วไอดีจะเปิดแค่ตัวเดียวเท่านั้น โดยจะเปิดอีกตัวตอนเครื่องยนต์มีรอบการทำงานสูงขึ้นนั่นเอง สำหรับข้อดีของวิธีแบบนี้ ก็คือ เมื่ออากาศไหลเข้าทางเดียวก็จะก่อให้เกิดสภาวะอากาศไหลวน ทำให้อากาศ , น้ำมัน , น้ำผสมกันได้ดีขึ้น ส่วนอีกหนึ่งเหตุผล คือ ถ้าเปิดวาล์วเดียวจะทำให้อากาศเข้ามาได้น้อยลง ส่งผลให้อัตราส่วนน้ำมันกับอากาศ เปลี่ยนแปลงไป ทำให้ประหยัดขึ้นอีกด้วย สำหรับการทำงานในรอบสูง เป็น VTEC ตัวแรก คือ วาล์วจะเปิดทั้ง 2 ตัว ทำให้มีอากาศไหลเข้ามาได้พอดีกับรอบการใช้งาน